- Strona główna

Zapraszamy do udziału w  międzynarodowej konferencji naukowej "Problem pomocy Żydom w czasie II wojny światowej w świetle źródeł archiwalnych polskich i zagranicznych".

Organizowana przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych oraz Archiwum Państwowe w Przemyślu konferencja ma przede wszystkim upowszechniać wiedzę o ogromnych zasobach archiwalnych zgromadzonych w Polsce i poza jej granicami oraz pokazywać możliwości badawcze tkwiące w materiałach źródłowych zgromadzonych w archiwach państwowych i instytucjach pamięci na terenie Polski oraz w innych państwach. Rzetelna analiza wszelkiego rodzaju zachowanych materiałów historycznych może pomóc w ukazaniu zróżnicowanych postaw społeczeństwa polskiego wobec tragedii Holocaustu oraz ułatwić określenie skali zjawiska pomocy niesionej ludności żydowskiej, jak też pomóc w ustaleniu liczby osób zaangażowanych w te działania oraz liczby osób, które poniosły śmierć lub poddane były innym represjom za jakiekolwiek formy wsparcia dla społeczności żydowskiej.Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych oraz polskie archiwa państwowe posiadają już znaczący wkład w wyjaśnienie tych złożonych zjawisk. Od 2005 r. w gronie kilku instytucji polskich i Instytutu Yad Vashem z Izraela realizowany jest projektu naukowo-badawczy pod nazwą: Index Polaków represjonowanych za pomoc Żydom w latach II wojny światowej. Od początku jego realizacji prowadzone były kompleksowe kwerendy badawcze w archiwach w Polsce i zagranicą. Głównymi partnerami NDAP w tych działaniach byli: Instytut Pamięci Narodowej, Państwowe Muzeum w Oświęcimiu oraz Żydowski Instytut Historyczny.

21 września 2018 r. zaprzyjaźniona z przemyskim archiwum Szkoła Podstawowa nr 15 w Przemyślu otrzymała imię Adama Mickiewicza. Uroczystość miała miejsce w 50. rocznicę istnienia tej szkoły. Podczas uroczystości nastąpiło uroczyste wbicie gwoździ w sztandar szkoły. Nasz instytucja została również uhonorowana i zaproszona do udziału w tej czynności. Wydarzeniu towarzyszyło otwarcie wystawy obazującej historie powstania szkoły. Zaprezentowano na niej materiały archiwalne ze zbiorów Archiwum Państwowego w Przemyślu, uzupełnione dokumentami z archiwum szkolnego i zbiorami osób prywatnych.

27 września 2018 r. zaprezentowano w Rynku Starego Miasta trzy wystawy plenerowe poświęcone obchodom rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.  Na jednej z nich, przygotownej przez Urząd Miejski w Przemyślu,  znalazły sie również materiały archiwalne z zasobu przemyskiego archiwum, prezentujące m.in. afisze z listopada 1918 r. zawierające informacje skierowane do mieszkańców miasta od nowych oraganów  władzy, w tym m.in. Polskiej Rady Narodowej w Przemyślu.

28 wrzesnia 2018 r.  w Archiwum Państwowym w Przemyślu odbyło sie spotkanie pt. STULECIE NIEPODLEGŁOŚCI POD JABŁONIĄ. Stare odmiany jabłoni. Biologia. historia, tradycja. Wydarzenie rozpoczęło się promocją albumu "Droga do niepodległej Rzeczypospolitej. Przemyskie epizody", który jest wynikiem projektu wydawniczego współfinansowanego przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych. Wśród zaproszonych gości znalazły się osoby, które wsparły nasz projekt poprzez podzielenie się dokumentami ze swoich zbiorów prywatnych i one jako pierwsze otrzymały publikację. Następnie odbyła sie prelekcja dot. starych odmian jabłoni w połączeniu z przedstawieniem ich historii, biologii i tradycji, którą przedstawił Grzegorz Poznański, członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Przewodniczący Sekcji Przyrodniczej.  Dokumenty katastru galicyjskiego zgromadzone w zasobie Archiwum Państwowego w Przemyślu stały się przedmiotem kolejnego wystąpienia, Daniela Nowaka, historyka i regionalisty. Natomiast o możliwościach w zastosowaniu jabłek, ich wlaściwościach zdrowotnych opowiedziały nauczycielki z Zespołu Szkół Usługowo-Hotelarskich i Gastronomicznych w Przemyślu, Monika Sidor i Wioletta Buczko. W drugiej części spotkania nastąpiło otwarcie wystawy pomologicznej autorstwa Grzegorza Poznańskiego oraz konkurs na najlepszy jabłecznik. Wypieki zostały przygotowane przez uczniów Zespołu Szkół Usługowo-Hotelarskich i Gastronomicznych, a ich późniejsza degustacja po rozstrzygnięciu konkursu, ciesząca się ogromnym zainteresowaniem, przesądziła o wyśmienitych walorach smakowych serwowanych wypieków.

Serdecznie dziękujemy za owocną wspołpracę naszym partnerom oraz licznie zgromadzonej publiczności, w tym uczniom z Zespołu Szkół Usługowo-Hotelarskich i Gastronomicznych oraz ze Szkoły Podstawowej nr 15 w Przemyślu, którzy przybyli wraz ze swoimi opiekunami.

W dniu 28 września 2018 r.  w siedzibie Archiuwm Państowego w Przemyślu miała miejsce promocja albumu "DROGA DO NIEPODLEGŁEJ RZECZYPOSPOLITEJ. PRZEMYSKIE EPIZODY". Celem niniejszej publikacji jest zaprezentowanie dokumentów archiwalnych, zgromadzonych przede wszystkim w zasobie Archiwum Państwowego w Przemyślu, które pokazują walkę o niepodległość na gruncie lokalnym, ale wpisaną w dzieje naszej Ojczyzny. Album jest wynikiem projektu wydawniczego współfinansowanego przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych, którego założeniem było także zaproszenie do współpracy lokalnej społeczności i osób związanych z miastem i regionem. Nasz apel spotkał się z pozytywnym odbiorem, dlatego też możemy pokazać dokumenty przechowywane w zbiorach rodzinnych, które wpisały się w treść albumu, znacznie go wzbogacając. W wydawnictwie użyto kroju pisma Brygada, który został zaprojektowany ok. 1928 r. przez grafika i typografa, Andrzeja Półtawskiego na dziesięciolecie niepodległości Polski. Zapomniana czcionka, została ponownie odkryta wśród zbiorów Muzeum Książki Artystycznej w Łodzi i zrekonstruowana. Jej uroczystej prezentacji dokonał 28 maja 2018 r., prezydent Rzeczpospolitej Polskiej, Andrzej Duda.

Konwencja albumu zakłada podział na dziewięć rozdziałów: 1) Z myślą o Ojczyźnie, 2) Wielka Wojna – ku Biało-Czerwonej, 3) W okopach Twierdzy Przemyśl, 4) Na progu Wolności, 5) W służbie Polsce, 6) Kobieta w sercu żołnierza, 7) Orlęta Przemyskie i Lwowskie, 8) 11 listopada 1918 – Świt Wolności, 9) Blaski Niepodległości nad Sanem.

Oddając album do rąk Czytelników, mamy nadzieję, że stanowić on będzie refleksję nad długą i trudną drogą do odzyskania niepodległości przez Polskę. Kontekst lokalny, który prezentują dokumenty, powinien zaś przekonać jak ważna jest historia lokalnych społeczności w budowaniu dziejów Ojczyzny. Istotne jest także, aby zachowywać o tym pamięć, pielęgnować ją we własnych domach i dzielić się archiwaliami, które niosą tyle emocji, wzruszeń i spełniają zarazem istotny walor historyczny. Wyrażamy zatem ogromne uznanie dla tych, którzy dołączyli do współpracy z nami nad powstaniem tej publikacji. Dzieląc się prywatnymi zbiorami, nie tylko przyczynili się do jego upiększenia, ale swoim zaangażowaniem przekonali nas, o niegasnącym zainteresowaniu historią Ojczyzny, przede wszystkim w aspekcie lokalnym. W tym miejscu słowa podziękowania kierujemy do Państwa: Wacława Amarowicza, Urszuli Bortnik-Letniowskiej, Roberta Chrobaka, Marcina Dumy, Jana Krzysztofa Mudryk-Wiślickiego, Adama Grossa.

Zapraszając do lektury, liczymy na szeroki odbiór zgromadzonych w albumie archiwaliów, do czego ma się przyczynić jego dwujęzyczna wersja, a prezentowane dokumenty staną się zaproszeniem do szerszego zapoznania się z zasobem Archiwum Państwowego w Przemyślu.

28 września w Archiwum Państwowym w Przemyślu odbędzie się spotkanie Stulecie Niepodległości pod jabłonią, w czasie którego m.in. wysłuchamy prelekcji pt. 100 przepisów z jabłka na stulecie Polski oraz będziemy mieć okazję degustować wypieki z jabłek. W zasobie Archiwum zachowały się przepisy na potrawy z tych owoców, pochodzące z pierwszej połowy XIX wieku: jabłecznik (napój), krem z jabłek, budyń z jabłek, leguminę z jabłek, marmoladę z jabłek. Przepisy przechowywane są w zbiorze nr 842 Zbiór rękopisów prac naukowych i literackich w zasobie Archiwum Państwowego w Przemyślu.

Zachęcamy do udziału w spotkaniu oraz do korzystania z archiwalnych przepisów!