- Strona główna

8 lipca 1996 roku nastąpiło uroczyste otwarcie siedziby Archiwum Państwowego w Przemyślu w budynku przy ul. Lelewela 4. Od 1953 r. Archiwum mieściło się w obiekcie po dawnej cerkwi i klasztorze OO. Bazylianów przy ul. PCK 4.

1 października 1991 r. Komisja Majątkowa Rządu RP i Episkopatu Polski podjęła decyzję o zwrocie OO. Bazylianom cerkwi oraz klasztoru wyznaczając Archiwum pięcioletni okres na ich opuszczenie. Archiwum otrzymało w 1992 roku gmach dotychczasowej łaźni i pralni przy ul. Lelewela 4. Budynek poddano w latach 1993-1996 remontowi kapitalnemu oraz pracom adaptacyjnym. Umożliwiły one zapewnienie właściwie wyposażonych pomieszczeń na magazyny archiwalne, pracownię naukową, pracownie konserwacji i reprografii, bibliotekę, sale wystawowe, biura i pokoje gościnne. Przeniesienie zasobu Archiwum oraz wyposażenia pomieszczeń miało miejsce w okresie marzec - wrzesień 1996 roku - głównie dzięki zaangażowaniu i wysiłkowi pracowników Archiwum.

Uroczystościom otwarcia nowej siedziby towarzyszyła narada dyrektorów archiwów państwowych z całej Polski oraz otwarcie wystawy Najcenniejsze dokumenty w zasobie Archiwum Państwowego w Przemyślu.

W dniach 8-10 czerwca 2016 r., w ramach projektu dofinansowanego przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa pt. „Unia brzeska i jej konsekwencje w świetle źródeł archiwalnych polskich i ukraińskich”.

W dniu 7 czerwca 2016 r., w ramach Międzynarodowego Dnia Archiwów, w siedzibie tutejszego Archiwum odbyły się warsztaty archiwalno-historyczne dla uczniów szkół podstawowych. W warsztatach udział wzięli uczniowie szkół nr 5, 11 oraz 15. Dla klas IV-VI przygotowano warsztaty zatytułowane „Spacerkiem po Przemyślu z dawnych lat", w ramach któych uczniowie przeniesli się do przedwojennego Przemyśla. W oparciu o karty pocztowe z zasobu tutejszego archiwum, w ramach zorganizowanego konkursu, uczestnicy starali się rozpoznać poszczególne dzielnice przedwojennego miasta. Dodatkowo zapoznali się z dokumentami z zasobu tutejszego archiwum, zawartymi w zespole Akta miasta Przemyśla, probując wspólnie z prowadzącym rozczytać przygotowany tekst. W celu sprawdzenia przyswojonej, podczas warsztatów wiedzy, uczniowie dodatkowo rozwiązali przygotowaną dla nich krzyżówkę, stanowiacą podsumowanie zajęć. Dla uczniów klas I-III przygotowano zajęcia pt. "Moja pierwsza wizyta w Archiwum" wyjaśniające, czym jest archiwum oraz na czym polega praca archiwisty. Zajęcia wzbogacono materiałami archiwalnymi oraz przygotowanymi specjalnie na ten dzień puzzlami, przedstawiającymi przechowywaną w zasobie kartę pocztową z ogólnymi widokiem Przemyśla. Ułożone puzzle cieszące się zainteresowaniem ze strony uczniów stanowiły również dla najmłodszych pamiątkę po wizycie w Archiwum Państwowym w Przemyślu.

Na zakończenie wizyty uczniowie zwiedzili siedzibę Archiwum Państwowego w Przemyślu udając się zarówno do części magazynowej jak i pracowni konserwacji, gdzie zapoznali się ze sposobami zabezpieczania akt.

Czy wiecie czym jest antymins? Antymins (z gr. antimension - zastępujący ołtarz) to płat materiału lnianego lub jedwabnego z przedstawieniem Chrystusa w grobie i czterech ewangelistów oraz z zaszytą w nim cząstką relikwii męczenników używany w liturgii prawosławnej i greckokatolickiej. Bez niego nie wolno odprawiać Eucharystii. Poświęca go biskup.

W zasobie przemyskiego Archiwum zachował się antymins przemyskiego biskupa prawosławnego Antoniego Winnickiego, pochodzący z roku 1666, a używany w cerkwi w Huwnikach, będącej cerkwią filialną parafii w Makowej.

Antoni Winnicki został wyświęcony na biskupa prawosławnego przemyskiego w roku 1650. Nie uznawał unii i biskupów unickich (Atanazego Krupeckiego, Prokopa Chmielewskiego, Antoniego Terleckiego, Jana Małachowskiego), których nie dopuszczał do objęcia rządów w diecezji. W 1663 roku został wybrany metropolitą kijowskim. W roku 1667 przyjął tytuł metropolity kijowskiego, galicyjskiego i Wszechrusi. Rezydował przeważnie we Lwowie, Spasie i Sanoku. Po jego śmierci w 1679 roku, następcą na tronie biskupim został Innocenty Winnicki, który w roku 1691 przyjął unię.

Antymins biskupa Antoniego Winnickiego oraz inne materiały związane z dziejami unii w eparchii przemyskiej, począwszy od odrzucenia jej idei w 1596 r. aż do likwidacji Kościoła greckokatolickiego w 1946 r., można obejrzeć na wystawie „Unia brzeska i jej konsekwencje w świetle źródeł z Archiwum Państwowego w Przemyślu”. Wystawa towarzyszy międzynarodowej konferencji „Unia brzeska i jej konsekwencje w świetle źródeł z archiwów polskich i ukraińskich” (8-10 czerwca 2016 r.) i będzie czynna w dniach 8-30 czerwca 2016 r. w siedzibie Archiwum.

Dzieci to wdzięczny obiekt dla fotografa. W zasobie przemyskiego Archiwum w Zbiorze fotografii znajduje się album zawierający fotografie przedstawiające sceny z życia wsi na terenach Małopolski Zachodniej i Wschodniej II Rzeczypospolitej, pochodzące z lat 1937-1938. Właścicielem albumu (a może i fotografem) był Zygmunt Żywiak, inspektor w spółce Eksploatacja Soli Potasowej we Lwowie. Fotografie zostały wykonane m.in. w Gwoźdźcu, Chodorowie, Zaleszczykach, Przecławiu, Boguchwale, Lwowie, osadzie św. Józef w powiecie Nadwórna.

Wśród fotografowanych obiektów i postaci znalazły się i dzieci. Przypominając o zbliżającym się Dniu Dziecka, prezentujemy fotografie małych rolników.