- Strona główna

Z uwagi na ryzyko epidemiologiczne Archiwum Państwowe w Przemyślu informuje,  że od dnia 12 marca 2020 r. czytelnia i biblioteka Archiwum będą zamknięte aż do odwołania.

Za zaistniałe utrudnienia przepraszamy

Konkurs historyczny Twierdza Przemyśl, którego współorganizatorem od kilku lat jest także Archiwum Państwowe w Przemyślu, na stałe wpisał się w kalendarz wydarzeń wielu instytucji. Mamy marzec, więc przed nami kolejna jego edycja.

Już 19 !!! 

Tradycyjnie eliminacje odbędą się w siedzibie głównego Organizatora, czyli Szkoły Podstawowej nr 15 w Przemyślu 18 marca 2020 r., zaś finał w pięknych wnętrzach Przemyskiej Biblioteki Publicznej 27 marca 2020 r.

Grono wspaniałych Organizatorów powiększa się co roku, chętnych uczniów do zgłębienia wiedzy i jej zaprezentowania na temat przemyskiej TWIERDZY nigdy nie brakuje! 

W imieniu Organizatorów i Współorganizatorów zapraszamy do udziału w finale tego interesującego wydarzenia! Poziom wiedzy uczniów, oprawa tego przedsięwzięcia i niesamowita atmosfera są zagwarantowane!

W zasobie Archiwum Państwowego w Przemyślu zachowały się dwa listy pisane przez Gryzeldę Konstancję Wiśniowiecką, żonę Jeremiego Wiśniowieckiego, zwanego Jaremą.

Gryzelda urodziła się w 1623 roku. Była córką kanclerza Tomasza Zamoyskiego i Katarzyny z Ostrogskich, siostrą Jana Sobiepana Zamoyskiego i Barbary Konstancji, żony Aleksandra Koniecpolskiego oraz matką Michała Wiśniowieckiego – króla Polski w latach 1669-1673. Uzdolniona intelektualnie, pobierała nauki u profesorów Akademii Zamojskiej; w wieku 10 lat pisała już listy po łacinie, uczyła się filozofii i innych przedmiotów humanistycznych. 27 II 1639 r. poślubiła Jeremiego Wiśniowieckiego, wnosząc mu olbrzymi posag (120 000 zł w gotówce i 80 000 w klejnotach). Po zawarciu małżeństwa mieszkała w rezydencji Wiśniowieckich w Białym Kamieniu, a następnie w Wiśniowcu. Od 1650 r. przebywała w Krzeszowie, by po śmierci męża (zm. 20 VIII 1651) powrócić w 1652 lub 1653 r. do Zamościa. Zmarła w Zamościu 17 IV 1672 r. Zgodnie z wyrażonym w testamencie życzeniem pragnęła spocząć w kościele zamojskim, została jednak pochowana w katedrze św. Jana w Warszawie. (źródło: Pasaż Wiedzy Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie)

Przechowywane w Archiwum Państwowym w Przemyślu listy Gryzeldy pochodzą z lat 1667, 1669 i dotyczą jej sporu z Zamoyskimi o zniesienie ordynacji i zachowanie dóbr dla syna Michała. Pierwszy z nich, pisany w Zamościu 22 XI 1667 r., kierowany jest do szlachty. Rozpoczynają go słowa: Im bardziej zawzięta chciwość na dobra nasze Ich Mościów PP. Zamoyskich zabiera się, nie przestając wszelkimi a najbardziej niesłusznemi środkami starać się o to…

Adresatem drugiego listu (Zamość, 29 II 1669 r.) jest Andrzej Kuczkowski, tytułowany miłym panem i przyjacielem, któremu księżna była wdzięczna za pomoc w sprawie ordynackiej z pany Zamoyskimi chciwemi dziedzictwa mego.

Listy sygnowane są pieczęcią "Zbiory Osińskich w Przemyślu". Zostały podarowane przez Władysława Opalińskiego i włączone do kolekcji braci Osińskich. Następnie, po założeniu Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu w 1909 r., stały się częścią zbiorów archiwalnych TPN. Po likwidacji Towarzystwa w 1951 r., listy wraz ze zbiorami TPN, trafiły do zasobu przemyskiego archiwum państwowego. Są przechowywane w zesp. nr 161 Akta rodziny Borowskich z Borowej koło Mielca oraz rodzin spokrewnionych (Mrowińskich, Kuczkowskich, Wiktorów i Romerów (sygn. 71-72), natomiast akta związane z Andrzejem Kuczkowskim znajdują się w zesp. nr 1918 Zbiór akt rodzinno-majątkowych w zasobie Archiwum Państwowego w Przemyślu (sygn. 64-69).

Prezentacją multimedialną prezentującą materiały z zasobu przemyskiego archiwum, fragmenty filmu "Losy zesłańców Sybiru" oraz Hymn Sybiraków rozpoczęło się w Archiwum Państwowym w Przemyślu spotkanie poświęcone Sybirakom. Prezes Związku Sybiraków Oddział w Przemyslu, Stanisława Żak, podzieliła się tragicznymi wspomnieniami związanymi z wywózką jej i rodziny "na nieludzką ziemię". Natomiast Marian Boczar, sekretrarz Związku, opowiedział o swoje podrózy z mamą, Sybiraczką, na tamte tereny po latach. Obecna na spotkaniu Anna Kluska, mieszkanka Dybawki, zrelacjonowała historię swojej rodziny, która deportowana na Sybir, 10 lutego 1940 r., wracała do Ojczyzny, mieszkając kilka lat w Afryce. Obecni na spotkaniu mogli obejrzeć pamiatki, które zostały po tamtym okresie.

Współorganizatorami wydarzenia byli: Archiwum Państwowe w Przemyślu, Związek Sybiraków Oddział w Przemyślu oraz Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Przemyślu.

Serdecznie zapraszamy na spotkanie upamiętniające losy Polaków zesłanych na Sybir w 80. rocznicę pierwszych wywózek. Nasi wspaniali Goście, uczestnicy tamtych wydarzeń i ich potomkowie przypomną o okrucieństwie tamtych dni. Relacje uzupełni pokaz multimedialny zawierający dokumenty z zasobu Archiwum Państwowego w Przemyślu oraz przekazane w ramach projektu Archiwa Rodzinne Niepodległej. Wydarzeniu towarzyszyc będzie otwarcie wystawy prac plastycznych, które powstały w ramach konkursu pod hasłem "Przez Sybir do Niepodległej". 

Spotkanie odbędzie się w Archiwum Państwowym w Przemyślu (ul. Lelewela 4, sala 120) o godz. 10.

Grupy zorganizowane prosimy o wcześniejszy kontakt.

14 lutego obchodzimy dzień św. Walentego, potocznie zwany Dniem Zakochanych. Dla wielu osób darzących się uczuciem ukoronowaniem ich związku jest zawarcie małżeństwa. W zasobie Archiwum Państwowego w Przemyślu znajdują się zaproszenia i zawiadomienia ślubne, pochodzące z drugiej połowy XIX i początków XX wieku, przesyłane do Marii Duninowej, właścicielki majątku i dworu w Kopytówce – miejscowości obecnie leżącej w powiecie wadowickim w województwie małopolskim. Wśród nich jest np. zawiadomienie o ślubie Zofii z Drohojowskich z Rodrygiem Romerem w przemyskiej katedrze w 1917 roku, zaproszenie na ślub Jana Bobrzyńskiego – polityka, syna historyka Michała Bobrzyńskiego z Marią Paygert (1917 rok) oraz zawiadomienie o ślubie Tytusa Dunina (syna Marii) z Marią Romerówną w 1919 roku. W dobrym tonie było przesłanie przez nowożeńców podziękowań za  życzenia. Karty z podziękowaniami oraz zaproszenia i zawiadomienia ślubne przechowywane są w zesp. nr  2320 Materiały rodziny Duninów, sygn. 2.